Aktualności

Badania izoprenoidów są nadal en vogue

W dniach 9-12 września 2018 roku odbyła się w Białymstoku “24th Conference on Isoprenoids”. Konferencje izoprenoidowe, które odbywają się tradycyjnie co dwa lata, mają bardzo długą, prawie 50-letnią, historię i należą do najstarszych cyklicznych konferencji o zasięgu światowym. Początki tych konferencji sięgają przełomu lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych ubiegłego stulecia, kiedy prof. Marian Kocór z Instytutu Chemii Organicznej PAN w Warszawie zaprosił badaczy z Czechosłowacji (Vaclav Černý , Vlastimil Herout) do utworzenia forum dyskusyjnego chemików obu krajów badających produkty naturalne. W kolejnych latach konferencje nabierały coraz bardziej międzynarodowego charakteru, gdyż uczestniczyli w nich najwybitniejsi chemicy swoich czasów z całego świata, m.in. laureaci nagrody Nobla, D. H. R. Barton i R. Noyori (obaj dwukrotnie). W czasach, gdy współpraca między badaczami z przeciwnych stron „żelaznej kurtyny” była ograniczona, konferencje izoprenoidowe odgrywały szczególną rolę „okna na Świat” umożliwiając integrację chemików z różnych krajów. Obecnie kontakty naukowe nie mają już takich ograniczeń, ale nadal istnieje potrzeba spotykania się specjalistów o różnych specjalnościach badających produkty naturalne, takie jak terpenoidy i steroidy, w celu poznania aktualnych trendów w tej tematyce. Istotne jest, że na konferencjach dochodzi do spotkań i wymiany myśli między chemikami, biologami, medykami i badaczami z przemysłu, umożliwiając promocję swoich badań, nierzadko prowadzących do nawiązania współpracy. Towarzystwo Izoprenoidowe, które obecnie jest inicjatorem spotkań podjęło decyzję o poszerzeniu listy krajów, w których będą organizowane przyszłe konferencje izoprenoidowe (Karaganda 2020, Neapol 2022).

Zdjęcie 1. Rozpoczęcie 24th Conference on Isoprenoids

Konferencja w Białymstoku zgromadziła 123 uczestników, w tym 80 z zagranicy. Reprezentowali oni 21 krajów z całego Świata. Obrady odbywały się na pięknie prezentującym się w jesiennej aurze kampusie Uniwersytetu w Białymstoku. Przewodniczącymi 24th Conference on Isoprenoids byli prof. Jacek W. Morzycki (UwB) i prof. Jerzy Wicha (IChO PAN), natomiast sekretarzem naukowym dr hab. Agnieszka Wojtkielewicz (UwB). Wygłoszonych zostało 27 wykładów plenarnych (w tym 2 key-note), 19 komunikatów ustnych oraz przedstawiono 66 posterów. Wykład inaugurujący New strategies for the synthesis of isoprostanoids and accompanying studies of their biology wygłosił prof. Erick M. Carreira (Szwajcaria), natomiast na zakończenie konferencji prof. Douglas Covey (USA) przedstawił wykład Neurosteroid click chemistry for ligand-gated ion channels zadedykowany pamięci Louis’a F. i Mary Fieser’ów z okazji 50-ej rocznicy wydania ich książki Steroids. Wśród wielu znakomitych prelegentów należy wymienić m.in. Giovanni B. Appendino, Masayuki Inoue, Adriaan J. Minnaard, Kenji Mori, Miroslav Strnad, Orazio Taglialatela-Scafati, Ludger A. Wessjohann, Biao Yu. W konferencji uczestniczyło też, co szczególnie cieszy, wielu młodych adeptów badań produktów naturalnych.

Zdjęcie 2. Uczestnicy w przerwie między sesjami

Zdjęcie 3. Prof. Erick M. Carreira podczas wykładu Zdjęcie 4. Sala obrad

Prezentowane wykłady dostarczyły wielu cennych informacji na temat chemii i biochemii izoprenoidów, w szczególności ich syntezy i biosyntezy, izolacji, analizy, ustalania struktury, reaktywności, ale również biologicznej aktywności terpenoidów i steroidów, mechanizmów ich działania biologicznego, szlaków metabolicznych, zastosowania, itp. Wśród wielu szeroko dyskutowanych na konferencji zagadnień warto wspomnieć o różnych aspektach badań steroidów (m.in. brassinosteroidów, anabolików, sapogenin steroidowych, pochodnych witaminy D), ich syntezie i modyfikacjach chemicznych mających na celu otrzymanie nowych, obiecujących substancji bioaktywnych. Dużo uwagi poświęcono syntezie terpenoidowych i steroidowych dimerów, biokoniugatów oraz badaniom ich właściwości biologicznych i immunochemicznych. Szczególny nacisk położony został na zagadnienia biologii molekularnej enzymów odpowiedzialnych za biosyntezę i metabolizm izoprenoidów oraz chemiczne modelowanie procesów zachodzących w żywych komórkach. Uczestnicy podkreślali wysoki poziom naukowy wielu prezentacji oraz znaczenie przedstawionych badań w rozwiązywaniu globalnych problemów, takich jak: leczenie wielu groźnych chorób, tworzenie ekologicznie przyjaznych technologii, proponowanie technicznych rozwiązań bazujących na modelowaniu procesów rozpoznania, recepcji i odpowiedzi molekularnej żywego organizmu.

Program naukowy Konferencji był bardzo bogaty, ale udało się, na szczęście, znaleźć trochę czasu na zajęcia rekreacyjne, czemu sprzyjała piękna wrześniowa pogoda. W takich okolicznościach centrum Białegostoku prezentowało się bardzo urokliwie i uczestnikom pieszej wycieczki dopisywały dobre humory. Również zwiedzanie, w przerwie obrad, kampusu uniwersyteckiego UwB połączone z wizytą w Uniwersyteckim Centrum Przyrodniczym im. prof. A. Myrchy pozwoliło na chwilę relaksu. Bardzo udana była też wycieczka do Tykocina i Kiermusów po drugim dniu wyczerpujących obrad. W synagodze w Tykocinie uczestnicy konferencji wysłuchali koncertu muzyki klezmerskiej, a następnie udali się na kolację do Dworku nad Łąkami w Kiermusach. Doskonałe potrawy oraz napitki regionalne spożywane przy dźwiękach muzyki pozwoliły całkowicie rozluźnić atmosferę. Wydaje się, że goście bawili się znakomicie, a dodatkową atrakcją były wykonania piosenek w różnych wersjach językowych – prof. Kenji Mori wykonał „Szła dzieweczka do laseczka” po japońsku, a dr Manuel Ramos-Enríquez z Meksyku piosenkę Mendoza Cortes „Cielito Lindo” (parafraza znana u nas jako „Teraz jest wojna, kto handluje ten żyje …”) po hiszpańsku.

Dorota Czajkowska-Szczykowska, Jadwiga Maj

Komitet Organizacyjny 24th Conference on Isoprenoids